Menu
Ak-Fo Güzeli
ADA
Yazan: Volkan ERİKÇİ
Merhaba arkadaşlar. Sizlere muhteşem diyebileceğim bir balık olan bettaları tanıtacağım. Bettaları tanıtan her yazı "ne yazık ki" kelimeleriyle başlar. Bu kelimeler ile başlamarı da ne yazık ki doğru. Çünkü bettanın kıymeti "ne yazık ki" bir türlü anlaşılamıyor ülkemizde. Bir kere tabutta yani bardaklarda yaşatılmaya çalışılıyor ki bu onlara yapabileceğimiz çok büyük bir eziyet. Akvaryumculara gittiğinizde ufacık bir kabın içinde durmaktan dolayı kendinden geçmiş, yüzmeyen, yüzgeçlerini açmayan, ölmeyi bekler gibi duran bettaları çok görmüşünüzdür. Evet erkekleri ayrı yerlerde tutmak gerektiği için her balığa ayrı akvaryum yaptırılamaz ancak 15-20 cm'lik aralıklarla bölünmüş bir akvaryum yaptıralabilir. Bu da bardakta durmalarından çok daha iyidir. İnşallah bu manzaralarla ilerde karşılaşmayız.
ANATOMİSİ ve YAŞAM KOŞULLARI:
Anavatanları Tayland, Kamboçya gibi Güney Asya'dır. Bunun için bir diğer adı " Siyam (Tayland'ın eski adı) dövüşçü balığı"dır. Bettalar gözle zor görülür şekilde doğarlar. En fazla da 6-7 cm'e kadar büyür ler. En fazla 4-5 yıl yaşarlar. Cinsiyetlerini ayırmak son derece kolaydır. Dişilerin kuyrukları kısa ve az renkli, gösterişsiz; erkeklerin kurukları uzun, çok renkli ve gösterişlidir.
Dişi betta:
Erkek betta:
Bettaların doğal yaşam alanları pirinç tarlalarıdır. Bu tarlalarda su sığ ve akıntısızdır. Onun için bettamızın akvaryumu çok derin ve suyu da hareketli olmamalıdır. Yükselik 15-20 cm olmalı. Suyun sıcaklığı 25-26 derece olmalıdır. İç filtre olmamalıdır. Takmak istersek pipo filtre takabiliriz. Kesinlikle diğer balıklarda kullanılan ve ileriye doğru su pompalayan iç filtrelerden kullanmayın. Çünkü bettalar kuyruklarından dolayı iyi yüzücü değillerdir. Bu akıntıya sürekli karşı koyamaz. Havalandırmaya ihtiyaçları yoktur. Çünkü dahil oldukları "labirentliler" grubunun özelliği, labirent adı verilen organlarıyla suyun dışındaki havayı kullanabilmeleridir. Bazı kaynaklar onların mecbur kaldıklarında yani suda oksijen kalmadığında labirent organını kullandıklarını yazar ancak benim gözlemim o ki suda erimiş oksijen olduğunda bile yine dışarıdan nefes almaya devam ediyorlar. Anlaşılan o ki bu onları hiç de rahatsız etmiyor. Ancak şunu bilmelisiniz labirent organları ıslak olmadan asla dışarıdan nefes alma işlemini yerini getiremez. Onun için sudan dışarıya çıkarılmamalardır. Bettaların yaşam alanları yemyeşildir. Onun için siz de akvaryumlarını yeşillendirin. Bitki almaya imkanınız yoksa bir yerde pirinç çimlendirip akvaryumunuza dikin. Gayet de güzel olur.
Aşağıda pirinç ekilmiş bir akvaryum görülmektedir.
Bettaların en bilinen özelliği erkeklerinin ölümüne kavga etmeleridir. (Bazı yerlerde köpek dövüşü yapıldığı gibi Tayland'da betta dövüşü yapılır.) Bunun sonucunda asla iki erkek aynı akvaryuma konulamaz. Ancak akvaryum gayet büyük ve saklanabilecek kayalık alanlar, bitkili bölümler varsa istisna oluşturabilir. Lakin siz yine de böyle bir şeye gerek duymayın. Bettalar dişilerini de öldürebilmektedirler. Dişiyi çiftleşmek için çok zorlar, hırpalar ve bunun sonucunda dişiniz ölebilir. Onun için dişi ile erkek de ayrı akvaryumlarda durmalı. Ancak birden fazla dişi aynı akvaryumda tutulabilir. Ayrıntıya üreme bölümünde gireceğiz. Bettalar tek başına beslenmelidir. Başka bir tür balık konursa akvaryuma, bettaların kuyruklarını vurması kaçınılmazdır.
Bettaların doğada yaşayanları aslında bizdekiler kadar renkli değillerdir. İnsanoğlu doğadaki az bir rengi seçme yöntemiyle çok renkli olan dişi ile erkeği çiftleştirip yavrulardan tekrar en çok renkli olanları çiftleştirerek tekrar en renkli olanları çiftleştirerek bugüne getirmiştir.
Vahşi betta:
Bettaların en sık yakalandıkları hastalıklar beyaz benek ve kuruk erimesidir. Onun için su değişiminde su sıcaklıklarının aynı olmasına ve suyu balığımızın üstüne değil de onun bulunduğu köşenin tersine yavaş yavaş dökmemiz gerekir. Birden dökerseniz beyaz benek olabilir. Beyaz benekle karşılaştığınızda metilen mavisi kullanabilirsiniz. Kuyruk erimesiyle karşılaşırsanız Sera Omnipur sorununuzu çözecektir. Bettalar yumuşak suları severler. Onun için suyumuzu sertleştirecek kum ve taşlardan sakınmamız gerekir. Bettaların doğal ortamlarına sık sık çevredeki ağaçların yaprakları düşer ve suya içerisindeki maddeleri salar. Bu da bettalar ve diğer balıklar için çok faydalı bir şeydir. Antibakteriyel olan tanen salınması gibi. Onun için siz de böyle bir şey yapabilirsiniz. En çok kullanılan yaprak "catappa yaprağıdır." İthal edilir. Türkiye'de yetişmez. Ben ona para vermem/veremem derseniz hiç sorun değil kendiliğinden yere düşmüş, koparılmamış bir üzüm yaprağı, meşe yaprağı, ceviz yaprağı, çay yaprağı da aynı vazifeyi görür. Özel olarak bir şey yapmanıza gerek yok. Yaprağı direk olarak suya atın. Suyun rengini az bir şey değiştirebilir. Sorun yok. Bettalar bu tarz suları sever.
Catappa yaprağı
Catappa yaprağı alırken güvenilir kişilerden alın ki size catappa yaprağı diye yeni dünya yaprağı göndermesinler. Birbirlerine çok benzerler.
Betta büyük akvaryumlara ihtiyaç duymazlar. 25-30 cm'lik bir akvaryum yeterli olacaktır. Daha büyüğünü alırsanız tabiki daha güzel olur. Ancak 20 cm'in altındaki akvaryumlarda lütfen beslemeyin. Bunun da asgari olduğunu unutmayın.
Onlarca türü olmasına karşın en gösterişlileri splendens, taç kuyruk ve halfmoon'dur.
Splendens - Tül kuyruk
Crown tail - Taç kuyruk
Halfmoon
BESLENMELERİ:
Bettalar kesinlikele etçil balıklardır. Etçil yemlerle beslemek gerekir. Çünkü doğada sıklıkla sinek avlayarak yaşarlar. (Asla normal kara sinek vermeyin. Onlar mikrop yuvasıdır.) Ancak otçul yemlere de hayır demezler. Kesinlikle yem seçmezler. Ancak balığınızın canlı ve gösterişli olmasını istiyorsanız mutlaka canlı yem vermelisiniz. Canlı yemi sık sık verirseniz gelişimine ve gösterişine inamazsınız. Aşağıdaki linkte bettalarınıza yaz aylarında sık sık verebileceğiniz bir canlı yem altarnatifi olan meyve sinekleri anlatılmıştır.
http://www.akvaryumforum.com/forum/y...mler-hazir.htm
Diğer canlı yem altarnatiflerimiz artemya, su piresi, sivrisinek ve larvası, evdeki bakliyatlardan çıkan kurtlar olabilir. Sürekli kuru yem vermek balığınızda sindirim problemleri çıkaracaktır. Onun için haftada bir tam gün yeşillik verin. Ev yapımı yem hazırlarsanız sürekli hazırlama derdinden kurtulursunuz.
Mutlaka kaliteli yemlerle besleyin. 10 gramlık 2-3 çeşit yem aldınız mı size aylarca yeter. 2-3 çeşit yem de 10 lira civarı tutar. Aşağıdaki yemleri gönül rahatlığıyla kullanabilirsiniz. Asla 5-10 gramdan fazlasını almayın. Yavruları günde 4-5-6 kere besleyebilirsiniz ancak yetişkinleri günde 2-3 kere besleyin ve kendi yemlerinden 2-3 tane vermeniz yeter. 1 milimlik yemlerden de bir tane vermeniz yeter.
NLS
JBL
Sera
Tropical
Gemma
ÜREMELERİ:
Bettaların üretilmesi son derece kolaydır. Üreme dönemine gelmiş dişi ve erkek balığı aynı akvaryuma koymanız yeterlidir. Ancak tabiki bununla bitmiyor işimiz. Çünkü bazı yapmamız ve yapmamamız gereken şeyler var. Bunlar, sorunların çıkmasını engeller veya çıkan sorunları ortadan kaldırır. Bir kere dişi hazır olmadan kesinlikle erkekle aynı akvaryuma konulmamalıdır. Dişinin hazır olduğunu karnının şişmesinden anlayabiliriz. (Makalenin başındaki dişi betta fotoğrafında görüldüğü gibi.) Erkeğimiz her zaman çiftleşmeye hazırdır. Onun için aslolan dişimizin hazır olmasıdır. Dişiyi ayrı akvaryumda ciddi bir kondüsyon kazandırmamız gerekiyor. Yoksa istenilen verim alınamaz. Kondüsyon da ancak canlı yemlerle kazandırılır. Bu sebepten özellikle dişi sık sık canlı yemle beslenmelidir. Dişimiz hazır olduğuna inandığımız zaman da direk olarak birleştirilmez erkekle. Erkeğin bulunduğu akvaryum cam, tül, plastik gibi balıkların birbirlerini görebileceği şeffaflıkta ancak karşı tarafa geçmeyeceği bir engelle ortadan ikiye bölünmelidir. Böylelikle dişimiz hazır değilse erkeğimizin onu öldürmesini engellemiş oluruz.
Akvaryumdaki suyun yüksekliği 10-15 cm olmalıdır. Çünkü erkek sürekli yuvadan dökülen yumurtaları dipten alıp tekrar yüzeydeki yuvaya taşıyacaktır. Su yüksekliği fazla olursa bunu günlerce yapmaktan dolayı perişan olur. Suyun sıcaklık 26-27 olmalıdır. Erkek su yüzeyini ağzıyla yaptığı köpüklerle doldurur.
Su yüzeyine su mercimekleri koyarsak yuvanın dağılmasını engelleyecektir. Ayrıca size bir tüyo daha söyleyeyim: Plastik bardağı uzunlamasına yarıdan kesip suyun üzerine çatı gibi yerleştirirseniz erkek orada yuvanın dağılmayacağını bildiği için köpükleri onun içine yerleştirecektir ve gerçekten de yuva dağılmayacaktır.
Dişi eğer ortadaki engelin kalkmasını ister gibi sürekli erkeğin tarafına doğru yüzerse dişimiz hazırdır. Erkeğin tarafının köşesi de köpükle dolduysa o köpükleri dağıtmadan aradaki engeli yavaşça kaldırmalıyız. Erkek ile dişi çiftleşmeye başlayacaktır. Erkek dişiyi sıkarak yumurtalarının dökülmesini sağlar. Her yumurta döküşten sonra dişi birkaç saniye hareketsiz kalır. Endişe etmeyin. Sonrasında sıkma işlemi defalarca tekrarlanır. Dişiden dökülen yumurtaları erkek toplayıp köpükten yaptığı yuvaya koyar. Balıklarımızın yaşına göre yüzlerce yumurta yapabilirler. Çiftleşme işlemi bittiğinde erkek yumurtaları sahiplenir ve dişiyi bir köşeye sıkıştırır. Dişi oradan ayrılamaz. O zaman çiftleşmenin sona erdiğini anlayıp dişiyi çıkarmalıyız akvaryumdan. Yumurtalarımıza erkek bakacaktır. 2-3 gün içinde yumurtadan yavrular çıkar. Yavrular karınlıdır ve yüzemezler. Birkaç gün içinde yüzmeye başlarlar. O zaman da erkeğimizi akvaryumdan çıkaracağız. Burdan da şu sonucu çıkarıyoruz ki betta üretimi için en az 3 akvaryum gerekiyor. Bu ilk başta. Sonrasında daha fazla. Yavrular toz zerresi gibidir ve zor görülür. Yavruların karınları gidince yumurta sarısı, artemya(yiyebiliyorlarsa), kuru yem ile besleyebilirsiniz. Asıl sorun bettaların üremesi değil yavruların büyütülmesinde ve satışındadır. Yavruların büyütülmesi çok zordur. Ancak satarken 1-2 lira verilmesi çektiğiniz sıkıntıların hiçbirine değmez. Betta splendens türüne 1-2 lira verilir. Halfmoon biraz daha yüksektir ancak o da kesinlikle çektiğiniz sıkıntıları karşılamaz. Ayrıca bettalar sürekli yüzlerce yavru veririr ancak siz sürekli yüzlerce yavru satamazsınız. Tuvalete de dökemeyeceğinize göre ya çevrenize hediye etmeniz gerekir ya da akvaryumcuya öldüm parasına vermeniz gerekir. Hasılı kelam betta üretimini kesinlikle para kazanma amacıyla yapmayın. Çünkü zor ve kazandırmayan bir iştir.
Bu arada dişi ile erkek halfmoon çiftleştirdiğimizde çıkan yavruların hepsi halfmoon olmaz. Yarıya yakını halfmoon olur diğerleri splendens ya da plaket benzeri olur. Ayrıca anne ve baba aynı renkte bile olsa yavruların hepsi anne-baba renginde olmaz. Farklı renkler de çıkar.
NEDEN BETTA BESLEMELİYİM?:
+ Diğer balıklar gibi metrelik büyük akvaryum istemez.
+ Yem seçmez. 10 gramlık bir yem paketi aylarca yeter de artar bile.
+ Hava motoru veya iç filtre, dış filtre istemez. Böylelikle ses yaptırmaz, elektrik harcatmaz.
+ Duruşu, yüzüşü, ayna tutulduğunda kabarması inanılmazdır.
+ Bu kadar korkusuz balık göremezsiniz. Gelir gelmez sizden kormadığını ve elinizden yem yediğinizi göreceksiniz. Kesinlikle saklanma ihtiyacı duymaz.
+ Diğer balıklarda olduğu gibi sık su değişimi yapmak gerekmez.
İşte birkaç inanılmaz betta görüntüsü:
Bu güzel hayvanların birkaç da videosunu izleyelim
Son söz şudur ki bu kadar kolay ve ucuz bakılabilen ve bununla birlikte muhteşem bir görüntüsü olan bu balığı denemenizdir.
Makale tamamen şahsıma aittir. İznim alınmadan başka bir yerde yayınlanamaz, alıntı yapılamaz!
Forum Bilgilendirme Mesajı