Sump hakkında Bilmek İstediğiniz Her Şey-1.BÖLÜM.

Makale sahibi:Gregory S. Taylor
Türkçe'ye çeviren: Uygar AKBAY

Çevirmenin Notu: Makale dünyanın en saygın tuzlu su magazinlerinden "Reefkeeping" de 2003 yılının Ocak-Nisan ve Temmuz aylarında 3 bölüm halinde yayınlanmıştır.Makalenin orjinaline http://www.reefkeeping.com/issues/2003-01/gt/index.php aracılığı ile ulaşabilirsiniz.

Sump hakkında Bilmek İstediğiniz Her Şey-1.BÖLÜM.

The American Heritage® Dictionary of the English Language, Fourth Edition’ daki sump tarifi şöyledir:

Su alan, düşük seviyedeki bölge, kuyu.

Bu, bir akvaryum sump’ı için çok doğru, fakat oldukça basit bir tanımlamadır. Bu tanımı, akvaryum hobisinde kullandığımız haliyle tekrar yorumlarsak şöyle diyebiliriz:

Ana akvaryumdan su alan daha alt seviyeye yerleştirilmiş tank veya kap.

Çoğu yeni başlayan hobicinin ilk aklına gelen soru şudur: “Neden bir sump’a ihtiyaç duyayım? Bu olayı daha karmaşık hale getirip bizleri yıkıma doğru yaklaştırmıyorlar mı?”
Doğru kurulduğunda, akvaryumunuza bir sump eklemenin getirileri, olumsuzluklarından çok olacaktır.

Sump'ın başlıca yararları:

• toplam su hacmi artar,
• ekipman ve filtrasyon için bir alan sağlar,
• su yüzeyindeki kirliliği engeller
• suyu havalandırır,
• su değişiminikolaylaştırır ve
• ana tankın su seviyesinin stabil kalmasını sağlar.

Son maddeden başlayalım. Su dolu bir tankın evinizde bulunmasının kötü bir yanı, suyun buharlaşması ve dolayısıyla tanktaki su seviyesinin düşmesidir. Tankınızın büyüklüğüne ve ev içerisindeki neme bağlı olarak, su seviyesi günde bir iki santim kadar düşebilir. Bu durum, estetik açıdan can sıkıcı olabilir. Sisteminize bir sump ilave edilmesiyle tankınızdaki su seviyesi sabit kalacak, sump’ın içerisindeki su seviyesi ise buharlaşmayla azalacak ve taze su eklemekle tekrar yükselecektir.

Bir tuzlusu akvaryumundaki su miktarının artması tercih edilen bir durumdur, çünkü su miktarı arttıkça sistem stabilitesi de artacaktır. Su sıcaklığı ve su kimyası, su miktarı arttıkça daha yavaş değişecek, bu da sistemi optimum değerlerde tutmayı kolaylaştıracaktır. Örneğin, 20 galonluk( 1 galon= yaklaşık 4 litre) bir tankta meydana gelen 2 galonluk bir buharlaşma, özgül ağırlığı 1.026’dan 1.029’a çıkaracakken, aynı miktarda buharlaşma sisteme 10 galonluk bir sump ilave edilmiş olması durumunda bu değeri 1.028’e çıkaracaktır. Bu da akvaryumdaki canlılar için daha stabil bir tuzluluk anlamına gelir.

Sisteme bir sump ilave edilmesi, ısıtıcı, filtre ve skimmer gibi ekipmanın, ana tankın estetiğini bozmayacak şekilde gizlenmesine olanak verir. Aynı zamanda sisteme sump ilavesiyle, genelde güç kafalarını sirkülasyon için tankın içerisine yerleştirmeniz gerekmez. Ancak bu durumda tabii ki tank içerisindeki sirkülasyon uygun şekilde sağlanmaya devam edilmelidir. Bu, Bölüm II’de daha ayrıntılı olarak ele alınacaktır.

v

Sump’ın entegre bir parçası “overflow”dur. Overflow, ana tanktan sump’a suyu gönderen mekanizmadır. Overflow, tankın içerisinde veya sabit bir biçimde tanka asılı vaziyette bulunabilir (Şekil 2). Bu sayede, tankın içerisindeki su seviyesinin üzerine çıkan su, sump’a akar. Tanktaki su seviyesi bu şekilde sabit kalır. Sump’a suyu overflow ile aktarmanın en güzel yönü, sistemin, tank suyunda oluşabilecek istenmeyen yüzey filmlerinin oluşmasına engel olmasıdır. Bu, su yüzeyindeki gaz alışverişini arttırır ve tank içerisindeki O2 seviyelerini arttırırken CO2 seviyelerinin düşürür.Sizce de bu tankınızın yüzeyindeki görüntü için iyi değil mi?

av

bunlara ek olarak suyun overflow’dan aşağıya akması ve sump’a çalkalanarak girişi esnasında suyun havalandırılması da iyileştirilmiş olur. Bu da yukarıda söylendiği gibi, su ve hava arasındaki gaz alış-verişini iyileştirir. Sump’lar, su değişimlerini de nispeten daha kolay hale getirirler. Su, ana tanktaki su seviyesini düşürmeden sump’tan alınabilir. Aynı şekilde değişim suyu da akvaryumun kenarına kadar kaldırılmak zorunda değildir. Bir sump, suya kimyasal eklemek veya suyu tamamlamak için mükemmel bir yerdir. Bu, kimyasalların veya ekleneceklerin var olan suyla, su tanka gitmeden ve hassas balık ve/veya canlılarınızı rahatsız etmeden önce karışmasını sağlar. Sump olarak çok değişik şeyler kullanılabilir, hatta her bir sump çeşidi için bir çok uygulama yöntemi vardır. Sump olarak kullanılabilecek en temel kaplar, küçük akvaryumlar, el yapımı akrilik tanklar, küçük ve büyük plastik kaplardır.
av
av
Sump’lar ekipmanları gizleme ve su ekleme dışında başka amaçlara da hizmet ederler. Birçok akvarist sump’larını sadece su ve ekipman kabı amacı ile değil, aynı zamanda şelale filtre, alg filtresi veya refugium olarak kullanılacak şekilde tasarlamaktadırlar.
av
Genel yapısı kavrandığında bir sump’ın borulama tesisatını oluşturmak çok kolaydır. Sump, ana tankın su seviyesinden daha aşağıda olmalıdır. Bu zorunluluk nedeniyle, bir çok kişi sump’larını ana tanklarının altında oluştururlar. Bir başka yol da ana tankın yanına konmasıdır, hatta bazıları evlerinin bodrum katına bir “akvaryum odası” kurup sump’larını oraya yerleştirmektedir. Akıldan çıkarılmaması gereken önemli nokta, sump ne kadar aşağıda olursa suyu ana tanka geri göndermek o kadar zorlaşacağıdır, çünkü suyun basılacağı yükseklik artacaktır.
Yukarıda ana tanktan suyu almakta kullanılan overflow mekanizmasından bahsedilmiş olsa da, bu konuya daha ayrıntılı olarak bakmak gerekir. Bir çok durumda ideal bir overflow, ana tankın içerisine monte edilir. Bunun için overflow ve tank tabanına birer delik açılmış olmalıdır ki bu delikten borular geçer.

Bu tip bir overflow çok basittir ve çok nadir hataya neden olur.. Overflow, suyun tankın kenarınının birkaç santim aşağısından kendi içerisine girecek şekilde tasarlanır. Su, sadece su seviyesi overflow’un seviyesinden yüksek olduğunda içeri akacağından, ana tanktaki su seviyesi sürekli sabit kalır. Ayrıca, su seviyesi overflow’un altına düştüğünde tanktan su çıkışı da olmaz. Bu tip bir overflow sadece drenaj deliği veya drenaj boruları tıkandığında sump’a su gidişine engel olacağından problem yaratır. Bu durumu önlemek oldukça basittir. Bu konuya Bölüm II’de ayrıntılı olarak değinilecektir. Belki de bu şekilde kurulmuş bir overflow’un tek dezavantajı, tankın içerisinde yer kaplayacak olması, dolayısıyla tankın içerisindeki canlıların kullanabileceği alanı azaltmasıdır.
av
a a
Hazırda tankı olanlar ya da canlı besleyenler için delik açılması önem taşımaz.Çünkü hiçbiri böyle bir tankı bozup dibine delik açtırmak istemez. Bu sorun, askı overflow’lar ile çözülebilir. Bu tip overflow’lar akvaryumun arka camına asılırlar. Askı overflow’lar daha az güvenilirdir ve genellikle iç overflow’lardan daha düşük bir su akışı sağlayabilirler. Bunun sebebi, askı overflow’ların suyu tankın içerisindeki bir delikten değil de tankın üzerinden geçirip aldıkarı için yer çekimine karşı da bir güç kullanmalarının gerekmesidir. Bu yüzden askı overflow’lar, suyu tankın kenarından aşırıp sump’a gönderebilmek için “sifonlama” tekniğini kullanırlar. Sifonlama sağlandığı sürece bir problem yoktur. Ancak herhangi bir sebeple sifon kırıldığında, su sifona inmez ve sump boşalana veya ana tanktaki su taşana kadar ana tank dolmaya devam eder.
@ @
Su, overflow’dan çıktıktan sonra drenaj borusundan geçerek sump’a ulaşır. Buradan, dönüş pompası suyu ana tanka geri basar. Böylece ana tanktaki su seviyesi tekrar yükselir ve bu çevrim yeniden başlamış olur.

Sump’ın en iyi seçenek olmaması için çok az neden vardır. Bir tanesi de gürültü problemidir. Sump’a akmakta olan suyun sesini önlemek bazen çok zor olabilir. Çoğu durumda bu gürültü, duyulamayacak kaar azaltılabilir. Ancak bu çok zahmetli olabilir. Sump gürültüsünün azaltılması ile ilgili konu, Bölüm II’de tartışılacaktır. Bir başka sorun ise yer darlığıdır. Uzun yıllar boyunca 10 galonluk bir tankı sump’sız olarak çalıştırdım. Tank, küçük bir yatakodasında komodinin üzerinde duruyordu, dolayısıyla sump eklemek için uygun değildi. Ancak sump kullanmanın tüm avantajlarına rağmen bu tank, sağlıklı ve güzel bir tank için sump’a ihtiyaç olmayabileceğini gösterdi. Ancak 10 galonluk bu tank, şu an 30 galonluk bir ana tankın sump'ı olarak çalışıyor.

Umarım bu makale, bir sump hakkındaki temel bilgileri anlamanıza yardımcı olmuştur. Bölüm II’de aşağıdaki konuları aydınlatmaya çalışacağım:

En uygun sump boyutu ve sump malzemelerinin belirlenmesi,
En uygun drenaj deliği boyut ve yerinin belirlenmesi,
En uygun dönüş pompasının belirlenmesi,
Su taşma riskinin azaltılması,
Ana tanktaki köpklerin bertaraf edilmesi,
Overflow ve sump gürültülerinin azaltılması

Reefkeeping magazine
@

Yazar Sayın Gregory S.Taylor ve Reefkeeping Magazine 'in Yazı işleri editörü Sayın Skip Attix 'den aldığım özel izinle Türk hobicilere kaynak olması için çevirisi yapılmış ve yayınlanmıştır.

Yazar Say´yn Gregory S.Taylor ve Reefkeeping Magazine 'in Yaz´y ithleri editörü Say´yn Skip Attix 'den ald´yd´ym özel izinle Türk hobicilere kaynak olmas´y için çevirisi yap´ylm´yth ve yay´ynlanm´ytht´yr.