MenuHobide geçen birkaç ay veya yıldan sonra tanklarını tuzlu su tankına çevirmenin neye mal olacağı bir çok tatlı su akvaryum severinin zihnini kurcalamaya başlar. Yerel “petshop”larda, hobi hakkındaki kitaplarda veya internette karşılaşılan sıra dışı renklerdeki canlılar, bizi, bunları kendi tankımızda besleme düşüncesine yöneltir. Tuzlu suya hiç başlamamış birisine egzotik türlerin veya ekipmanların fiyatları göz korkutucu gelir. Gerçeği söylemek gerekirse, tam ve başarılı bir tatlı su (TS) tankını tuzlu su (TZS) tankına çevirmek enteresan derecede ucuzdu.
Herhangi bir TS akvaryumu, bir öğleden sonra ayrılarak, 100-200 $ maliyetle TZS akvaryumuna çevrilebilir (ÇN: Burada geçen fiyatlar fikir vermesi ve orijinal metine sadık kalınması maksadıyla verilmiştir. Elbette ülkeden ülkeye, hatta şehirden şehre farklılık gösterebileceği unutulmamalıdır. F.BAYAR). Bu iddia, sadece tek bir TZS ekipmanına 200 $ üzerinde fiyat istendiğine şahit olmuş birisi için şok etkisi yaratacaktır. Durumu açıklığa kavuşturmak için şunu başta belirtmek gerekir; TZS akvaryumları çeşitlidir ve uygulanabilecek pek çok tema ve fikir vardır. Bunların bazıları TS akvaryumlarını idare etmekten daha zor değilken, bazıları ise ilave donanım ve maliyet gerektirirler. TZS akvaryumuna yeni başlayan biri, her ne kadar aksini arzu etse de, karmaşık sistemlerden kaçınmalıdır. Akılda tutmak gerekir ki; muhafazakar bir yaklaşım göstermek, sizin beslemek için can attığınız rengarenk balık ve omurgasızlardan mahrum kalmanız anlamına gelmez. Sadece narin türler ve yüksek fotosentez ihtiyacı gösteren omurgasızlar (mercan, anemon vb.) besleme isteğinize karşı koymalısınız. Unutmayın bunların yerine bir çok dayanıklı ama bir o kadar da gösterişli ve heyecan verici balık, karides, deniz yıldızı veya kabuklu türü sizi beklemektedir.Yumuşak bir geçiş yapmak için tam ve başarılı bir TS akvaryumuna sahip olmak anahtar noktadır. İdareten kurulmuş sistemler ilave harcamalar gerektirecektir. Cichlid (Oskar, Afrika cichlidleri, Discus vb.) beslemiş kişiler TZS akvaryumuna gerekli uygulamaları basit bile bulabilir. Adı geçen türler yüksek su kalitesi ihtiyaçları veya yüksek biyolojik yük getirmeleri sebebiyle zorluk açısından kötü bir üne sahip türlerdir. Bu türlere uğraşmış kişiler için benzer şekilde bakım yapmak çok yadırganmayacaktır. TZS akvaryumu bakımında, haftalık küçük su değişimleri aylık yüksek oranda değişimlerden daha iyi sonuç verir. Kaldı ki uygun yemleme rejimi ve tankın kapasitesini aşmayan canlı miktarı ile aylık su değişimleri dahi uygulanabilir. Su değerlerini test etmenize olanak tanıyan bir test kiti uzun vadede iyi sonuçlar almak isteyen herkese tavsiye edilir.
TZS türlerini beslemeye başlamak için ihtiyaç duyacağınız üç temel değişiklik (ilave) şunlardır: Sentetik deniz tuzu, bir hidrometre (tuzluluk ölçer), kalsiyum tabanlı substrat. Deniz tuzunun ve hidrometrenin kullanımı son derece basittir. Aşağıdaki kaidelere uyulmalıdır:
Tankta canlılar varken tuzu direk tanka atarak kullanmayın. Çözünmesi zaman alır ve katı formda zararlı olabilir.
Tuzlu suyunuzu ayrı bir kapta çözerek en az 12 saat havalandırın ve ısıtın, sonra kullanın.
Hazırladığınız suyun tanktaki su ile sıcaklığı, tuzluluğu ve pH’ı aynı değerlerde olmalıdır. Bunu test ederek doğrulayın.
Tuz üreticileri kullanım dozlarını kaba ölçüler şeklinde verirler. Bu ölçülerden ziyade hassas bir hidrometrede kullanarak yaptığınız ölçümleri dikkate alın. Hidrometrelerin cam veya plastikten yapılmış tipleri vardır. Cam hidrometreler şekil ve kullanım itibari ile termometrelerden pek de farklı değildir. Tüpün içinde kalibre edilmiş bir skala bulunur. Su seviyesinin skalada karşılık geldiği değer size doğru tuzluluk oranını verir. Daha da doğrusu bu ölçülen suyun özgül ağırlığıdır. Suyun özgül ağırlığı tuz ilave ettikçe artar.
Hidrometrelerin kullanımdan sonra musluk suyu ile çalkalanmaları ömürlerini artıracaktır. Başlangıç için iyi bir hidrometre almanız uzun vadede faydanıza olacaktır. Zaten bu basit alet çok uygun fiyatlarda bulunabilir (20$’dan düşük).
Hidrometre ölçümü yapmadan önce kullandığınız tuzun tamamı çözünmüş olmalıdır. Amaçlanan tuzluluk oranı genel manada 1.020-1.026 aralığı olmalıdır. Doğal deniz suyunun 1.025, saf suyun 1.000 tuzlulukta olduğu akılda tutulmalıdır. Hedef pH için 8.2-8.6 son derece makul değerlerdir. Aynı şekilde 78 F (25.5 C) sıcaklık gayet makuldür.
Suyunuzun sıcaklığını ayarlarken, gerek hazırlanan karışıma, gerekse tankınıza direk olarak sıcak çeşme suyunu eklemeyin. Sıcak su düşük oksijen çözünürlüğüne sahiptir ve seyrekte olsa oksijen seviyesini tehlikeli derece de düşürebilir. Isıtma amacı ile termostatlı bir ısıtıcı en idealidir.
Tuzlu suya geçerken üçüncü ve son temel değişiklik kalsiyum tabanlı substrat kullanımıdır. Bu aragonit kumu veya kırık mercan olabilir. Kalsiyumlu substrat kullanımı özellikle tatlı sudan tuzlu suya yeni geçmiş kişilere yüksek ve kararlı pH ve alkali değerleri ile büyük kolaylık sağlar. Karbonat sertliği yüksek ortam suyun tamponlama özelliğini artırır. Çoğu Tatlı su balığının aksine tuzlu su türleri yüksek ve sabit bir pH değerine ihtiyaç duyarlar. Tropik türlerin dev okyanus ortamlarındaki alkali oranı yüksek ve kararlı sulardan geldiği akıldan çıkartılmamalıdır. Akvaryumdaki doğal trend pH’ın düşmesi yönünde olduğundan bu hususa dikkat edilmelidir. Zira TZS türlerinin zor olarak nitelenmesinin başında bu kararlılığı elde etmenin zorluğu yatmaktadır. Düzenli su değişimleri, uygun sayıda canlı beslenmesi ve dikkatli bir yemleme ile TZS türlerinin TS türlerinden çok daha fazla talepkar olmadığı görülecektir. Fakat ayda bir su değiştirip test yapamayacak kadar yoğun olan, veya tankları aşırı kalabalık olan veya aşırı yemleme yapan akvaryum severler için bazı TS türleri daha toleranslıdır. Bunun sebebi bu türlerin değişken sulardan gelip adaptasyonunun güçlü olmasındandır. Oysaki biraz dikkat ile TZS türleri de TS türleri kadar kolay beslenebilir.
Sıradaki mesele TZS tankındaki “en iyi” dekorasyon ve habitat olan canlı kayalardır. Çoğumuz bunlar ile ilgili bir sürü şey okumuşuzdur. Özünde kalsiyum tabanlı organik atıklardan oluşmuş büyük mercanlardır. Üzerlerinde ve içlerinde çeşitli organizmalar barındırırlar. Genel olarak bünyelerindeki tüm canlı formlarının faydalı olduğu söylenebilir. Görsel manada büyük avantaj sağlarken önemli işlevleri vardır. Canlı kayalar eşsiz filtrelerdir. Aynı zamanda diğer canlılar için besin kaynağı ve yaşam alanı görevini üstlenirler. Modern tuzlu su tanklarının vazgeçilmez elemanlarıdır.
TS’dan TZS’ya geçiş için gerekli noktalara değindikten sonra bazı basit prensipleri ele almak faydalıdır. Bunlar özünde TS için de uygulanan hususlardır: Su değişimleri düzenli olarak yapılmalıdır. Aktif karbon gibi kimyasal bir kimyasal filtrasyon uygulaması çok faydalıdır. Yemleme rejimi beslenen canlı türünün ihtiyaçları göz önüne alınarak, az fakat sık periyotlarla ve besin değeri yüksek yemlerle yapılmalıdır. Pahalı ve teferruatlı ışıklandırma sistemini başlangıçta bir kenara bırakmak daha uygun olur. 6500-10000 K aralığında ışık veren bir sistem hem balıklarınızın güzel görünümü hem de canlı kayalar üzerinde beslemek isteyeceğiniz canlı formlarının çoğunun ihtiyacını karşılamak için yeterli olacaktır. Daha narin türler beslemek (mercan ve anemonlar) için zamanla bilginiz ve tecrübenizin artmasıyla beraber daha gelişmiş “reef” aydınlatmalarına yönelik düzenlemeler yapabilirsiniz. İmkanlarınızın elverdiği ilk fırsatta iyi bir “protein skimmer (PS)” almanın çok akılcı olacağını bir kenara not etmek gerekir. PS’ler su kalitesini yükseltmek ve istenmeyen yosun oluşumunu önlemek için eşsiz cihazlardır.
Bu noktaların daha da detayıyla açıklandığı bir kitabı el altında bulundurmanın da çok faydası olacaktır.
Aşağıdaki kontrol listesini bir kenara not etmek yararınızadır. TZS tecrübenizde bol şans…
KONTROL LİSTESİ
Gerekenler:
Kaliteli sentetik deniz tuzu, (unutmayın: "Unutmayın kaliteli mallar nadiren ucuz, ucuz mallar da nadiren kalitelidir!")
Tuzluluğu ölçecek bir hidrometre,
Kalsiyum bazlı bir ortam: aragonit, mercan kırığı vb.
Test kitleri: Amonyak, Nitrit, Nitrat, pH
İyi bir referans kitap
Alkali artırıcı kimyasal, hava pompası, su hazırlığında kullanılacak ilave bir ısıtıcı
Tercihe bağlı olarak:
“Protein skimmer” (şiddetle tavsiye olunur, fakat düşük biyolojik yüke sahip, sık su değişimi uygulanan sistemler için şart değildir)
İkinci bir ısıtıcı (ana tankta güvenlik ve yedekleme amacıyla)
Test kitleri: Kalsiyum setliği, karbonat sertliği, fosfat
İlave tavsiyeler:
Canlı kaya
Kesinsiz güç sağlayan bir sistem (elektrik kesintilerin karşı)
“Refugium” ve sump (ileriki uygulamalar ve düzenlemeler için)
Anthony Calfo’nun Aşağıda linki verilen makalesinden çeviridir. Çeviren F.BAYAR
http://www.wetwebmedia.com/fw2mar.htm
Ayrıca makalenin çevirilmesi ve yayınlanması sürecinde değerli katkılarını esirgemeyen Uygar Bey'e kalpten teşekkürler...